मराठी व्याकरण - लिंग

मराठी व्याकरण - लिंग (Gender)

*‘नाम’ म्हणजे काय* (What is Noun?)

एखाद्या वस्तूला, व्यक्तीला किंवा स्थळाला जे विशिष्ट नाव ठेवलेले असते,  त्याला  ‘नाम(Noun)’ असे म्हणतात.

लिंग म्हणजे काय?

     मराठी व्याकरणामध्ये एखादी वस्तू किंवा व्यक्ती यांचा उल्लेख करण्यासाठी वापरण्यात येणारे नाम, हे एकतर पुरुष-जातीचे, स्त्री-जातीचे किंवा दोहांपैकी कुठल्याही जातीचे नसते. 

व्याख्या:

     नामाच्या रुपावरुन एखादी वस्तू किंवा व्यक्ती ही पुरूषत्वदर्शक आहे की, स्त्रीत्वदर्शक आहे की, नपुसकत्वदर्शक आहे, हे ज्यावरून कळते, त्याला त्याचे 'लिंग' म्हणतात.

लक्षात राहण्यासाठी:

लिंग - सूत्र – ‘तो’, ‘ती’, ‘ते’

तो मुलगा(पुल्लिंगी),        ती मुलगी(स्त्रीलिंगी),      ते फुल(नंपुसकलिंगी)  

                  

     थोडक्यात, वरील शब्दांत आलेले ‘तो’, ‘ती’, ‘ते’ ही सर्वनामे त्या-त्या शब्दाची वेगवेगळी ‘जात’ किंवा ‘लक्षण’ दाखवतात, हे लक्षण म्हणजेच 'लिंग(Gender)’ होय.

माहितीसाठी: 

• मराठीत लिंगव्यवस्था ही अत्यंत अनियमित आहे.  त्यामागे विशिष्ट तत्व असे दिसत नाही.  
• एखादा नियम पहावा, तर त्याला अपवादच जास्त मिळतो.  

व्याकरणातील लिंग ओळखण्याचा मार्ग म्हणजे –

# तो - पुल्लिंगी 

(ज्या नामामध्ये 'तो' हे सर्वनाम लागते, ती सर्व  'पुल्लिंगी' नामे)

# ती - स्त्रीलिंगी 

(ज्या नामांमध्ये 'ती' हे सर्वनाम लागते,  ती सर्व  'स्त्रीलिंगी' नामे)

# ते - नपुसकलिंग 

(ज्या नामांमध्ये 'ते' हे सर्वनाम लागते, ती सर्व ‘नपुसकलिंग’ नामे)

सदर व्याकरण विडिओ स्वरूपात पाहण्यासाठी: 

YouTube (व्याकरण - लिंग)

                                               - अनुप्रिया सावंत.